Konkurencyjność jest często kojarzona z ceną produktu, jego jakością, źródłami produktywności przedsiębiorstwa, kosztami produkcji lub wprost z przewagą konkurencyjną (J. E. Lombana, Competitiveness and Trade Policy Problems in Agricultural Export, University of Gotingen 2006: 33).

Konkurencyjność rozumiana jest także jako zestaw możliwości do konkurowania na rynku; gdy firma posiada wysoką konkurencyjność, może w dłuższym czasie przetrwać i funkcjonować na rynku (M. Gorynia (ed.), Luka konkurencyjna na poziomie przedsiębiorstwa a przystąpienie Polski do Unii Europejskiej, Wydawnictwo AE w Poznaniu, Poznań 2002: 48).

Dlatego konkurencyjność jest związana z oceną wyników przedsiębiorstwa oraz jego możliwości uzyskania pozytywnych wyników w przyszłości, w szczególności zysku z prowadzonej działalności w zmiennym otoczeniu przedsiębiorstwa (J. W. Bossak, W. Bieńkowski, Międzynarodowa zdolność konkurencyjna kraju i przedsiębiorstw. Wyzwania dla Polski na progu XXI wieku, Wyd. SGH, Warszawa 2004 :18).

Konkurencyjność może także oznaczać możliwości i sposoby konkurowania w sektorze rynku w ramach mechanizmy rynkowego w perspektywie krótko- i długookresowej (Z. Pierścionek, Koncepcje konkurencyjności przedsiębiorstwa, „Przegląd Organizacji” 2005 : 9).

Autorzy niniejszego badania, w oparciu o literaturę przedmiotu i własne doświadczenia w badaniu konkurencyjności przedsiębiorstw, proponują metodykę badania konkurencyjności opartą o zintegrowany model konkurencyjności przedsiębiorstwa oraz podane poniżej definicje elementów składowych tego modelu. Rysunek nr 1 przedstawia zintegrowany model konkurencyjności przedsiębiorstwa.

Rysunek nr 1. Zintegrowany model konkurencyjności przedsiębiorstwa

Źródło: opracowanie własne

Konkurencyjność przedsiębiorstwa jest abstrakcyjnym i ogólnym pojęciem, dlatego warto zdefiniować jego elementy składowe.

Potencjał konkurencyjny to zasoby, którymi przedsiębiorstwo dysponuje lub powinno dysponować, aby móc wykorzystywać je dla budowania, utrzymywania i umacniania swojej konkurencyjności. Są to szeroko pojęte możliwości przedsiębiorstwa wynikające z posiadanego kapitału materialnego i niematerialnego. Potencjał konkurencyjny przedsiębiorstwa jest jednocześnie relatywnym pojęciem wielowymiarowym.

Strategia konkurencji – przyjęty program działań zmierzający do osiągnięcia przewagi konkurencyjnej wobec podmiotów otoczenia konkurencyjnego (mikrootoczenia), służącej realizacji podstawowych celów przedsiębiorstwa.

Przewaga konkurencyjna – zdolność przedsiębiorstwa do dostarczania wartości materialnych i niematerialnych nabywcy za pośrednictwem rynku. Przewaga konkurencyjna przedsiębiorstwa jest relatywnym pojęciem wielowymiarowym.

Pozycja konkurencyjna - syntetyczne wyniki rynkowe i ekonomiczne przedsiębiorstwa, wynikające ze stopnia wykorzystania możliwości przedsiębiorstwa do konkurowania obecnie i w przyszłości. Pozycja konkurencyjna przedsiębiorstwa jest relatywnym pojęciem wielowymiarowym.

To, co wpływa i determinuje działalność firmy, to otoczenie przedsiębiorstwa. W zintegrowanym modelu konkurencyjności przedsiębiorstwa otoczenie nazywa się platformą konkurencji i oznacza zespół cech makro- i mikrootoczenia, w których działa przedsiębiorstwo danego sektora. Cechy makrootoczenia są takie same dla każdego przedsiębiorstwa działającego w danym sektorze, natomiast cechy mikrootoczenia mogą być różne dla każdego przedsiębiorstwa w tym sektorze.